Cognitieve biases zijn systematische denkfouten die mensen veelvuldig maken bij oordeelsvorming en het nemen van beslissingen. Op welke manier kan ervoor worden gezorgd dat we minder vatbaar worden voor biases in ons denken?

Cognitieve biases zijn systematische neigingen of denkwijzen die de kwaliteit van onze beoordeling van situaties, verklaringen, herinneringen en beslissingen beperken. Het zijn universeel voorkomende irrationele, onlogische denkwijzen en redeneerfouten die bij vrijwel alle mensen op dezelfde manier onder dezelfde soort omstandigheden plaatsvinden. Denk daarbij aan: Informatie zo interpreteren dat deze met onze bestaande opvattingen overeenkomt; Het “zien” van allerlei spurieuze verbanden; De voorspelbaarheid van succes of falen achteraf ("hindsight") te hoog inschatten; Het overschatten van de waarde van kans reducties naar nul; Het onderschatten van omgevingseffecten en toeval of het overschatten van eigen controlemogelijkheden. Er zijn inmiddels tientallen cognitieve biases geïdentificeerd. Deze biases gelden voor iedereen, op alle niveaus, voor vriend en vijand van hoog tot laag (bedrijfsleven, politiek, media). Ze zijn dus universeel en hebben voortdurend invloed in alle geledingen van de maatschappij. Ze gelden niet alleen voor lokale beslissingen van eenvoudige mensen met hun dagelijkse beslommeringen, maar ook bij politieke besluitvorming, het opstellen van partijprogramma’s, beslissingen over investeringen door maatschappelijke organisaties en bedrijven, oplossing van economische vraagstukken, rechterlijke uitspraken, medische diagnoses, reklamecampagnes, informatievoorziening en opinievorming door de media, de aanpak van conflicten en terrorisme. Dit wordt allemaal sterk verbeterd als we in Nederland beter met biases leren omgaan.