Wat zijn de effecten van de voortschrijdende 24-uurseconomie op de gezondheid en het functioneren van mensen en hoe kan kennis over bioritmen de verhouding tussen mens en maatschappij verrijken?

073

Wat zijn de effecten van de voortschrijdende 24-uurseconomie op de gezondheid en het functioneren van mensen en hoe kan kennis over bioritmen de verhouding tussen mens en maatschappij verrijken?

Beschrijving

Onze hersenen bevatten een ingebouwde biologische klok die ervoor zorgt dat ons gedrag en ons lichaam het natuurlijke dag-nachtritme volgen. Deze hersenklok is gevoelig voor allerlei prikkels van buiten, zoals voor de invloed van (dag)licht. Via dat mechanisme kan een bioritme zich aanpassen aan de veranderingen in de dag-nachtcyclus als gevolg van bijvoorbeeld seizoensvariatie, instelling van zomertijd of het reizen door verschillende tijdzones.
De huidige maatschappij, die steeds meer 7 dagen per week, 24 uur per dag actief is, stelt steeds hogere eisen aan dit biologisch systeem. De vraag is welke gezondheidseffecten dat heeft. In toenemende mate werken mensen buiten het standaard 9 tot 5 schema. Daarnaast zijn mensen overal en altijd online, waardoor zij via werk- en privégerelateerde oproepen gedurende de hele dag geactiveerd worden. De beeldschermen van computers en smartphones geven daarbij vaak fel en specifiek blauw licht af, wat waarschijnlijk extra activering oplevert. Een bekend negatief, ongezond bijeffect is dat mensen slechter gaan slapen. Daarnaast zijn ook verstoringen van eetpatronen, obesitas en de kans op het ontstaan van kanker al in verband gebracht met de toenemende inbreuk op een natuurlijke slaap-waakcyclus.

Verbindend karakter

Onderzoek naar bioritmen verbindt gedragswetenschappen, neurobiologie, medisch en gezondheidsonderzoek en fysisch-technisch onderzoek met elkaar. De vertaling naar toepassingen brengt weer andere disciplines aan boord, zoals sociologie, economie, bedrijfskunde, maar ook ontwerpende disciplines. Technische en informatietechnologische innovaties veranderen de maatschappij in hoog tempo. De groei van de 24-uurseconomie heeft brede maatschappelijke effecten. Nu er meer zicht komt op de negatieve effecten daarvan op de gezondheid, wordt kennis over waarom, bij wie, en wat nu precies problemen oplevert na een inbreuk op het bioritme, uiterst relevant. Meer kennis levert ook aanknopingspunten voor individuele optimalisatie afhankelijk van het chronotype (ochtend- of avondmensen), de leeftijdsfase en de leef- en werkomstandigheden. Bedrijven zijn geïnteresseerd in en gebaat bij dit onderzoek omdat zij kans zien gezondheidsproblemen bij hun personeel te voorkomen. Hiermee bereiken zij een effectievere inzet van mensen, met minder ziekteverzuim. Maar evenzeer ligt er een markt voor bedrijven die kennis over bioritmen in relatie tot omgevingsinrichting kunnen omzetten in producten in de sfeer van slimme verlichting, inrichting van de ruimte en hulpmiddelen bij monitoren en coachen van iemands activiteiten gedurende de dag.