077

Wat is de bijdrage van niet-genetische factoren aan persoonlijke eigenschappen en ziekte­processen?

Beschrijving

Het wordt steeds meer duidelijk hoe externe factoren ons functioneren kunnen beïnvloeden. Deze factoren hebben zowel directe invloeden op het individu als een interactie met de erfelijke aanleg. Nieuwe eigenschappen die zijn ontwikkeld in reactie op een externe factor blijken zelfs overerfbaar, zonder dat de volgorde van bouwstenen in het erfelijk materiaal verandert. Onze omgeving en onze manier van leven zijn dus bepalend voor het functioneren van onze eigen cellen, maar ook voor de ontwikkeling van volgende generaties. Verder wetenschappelijk onderzoek op dit gebied is van groot maatschappelijk belang. Doorbraken zijn onder meer te verwachten in kennis over het functioneren van hersenen en gedrag. Ook zijn nieuwe inzichten mogelijk in het ontstaan van chronische ziekten, wie hiervoor gevoelig zijn en hoe we hierin kunnen ingrijpen.

Verbindend karakter 
Deze vraag omvat onder meer fundamenteel moleculair, cellulair, diermodellen-, gedrags- en populatieonderzoek. Omgevingsfactoren als voeding, stress en leefomstandigheden kunnen van grote invloed zijn op ons welzijn. Zo is recent een verband aangetoond tussen voeding, in het bijzonder de werking van de darmflora, en het functioneren van het brein. Ook het optreden van chronische ziekten zoals de ziekte van Crohn is in verband gebracht met voeding. In longitudinaal observerend onderzoek vanaf de prenatale fase kan over deze invloeden meer kennis worden verworven. Deze kennis kan gebruikt worden om ziektegevoeligheid te bepalen en tijdig te kunnen ingrijpen, of om kinderen in staat te stellen beter te kunnen leren. Het onderzoek heeft ook raakvlakken met ethiek: we moeten bepalen wanneer en hoe de verworven kennis om mensen te beïnvloeden gebruikt kan worden door overheid en bedrijfsleven, bijvoorbeeld in neuromarketing. Ook is de vraagstelling van belang voor de juridische praktijk, bijvoorbeeld om te bepalen wanneer gedrag verwijtbaar is en wanneer biologisch bepaald.

Beleidsagenda's

VWS
wat is zorg en wat niet: (de)medicaliseren van maatschappelijke problemen

Onderzoeksagenda's

AMC
Brain and Cognition
AMC
Medical Integromics
CWI
Life Science
Toon alle onderzoeks­agenda's