062

Hoe werkt wetenschap, wat is goede wetenschap en hoe kan beleid hierop inspelen?

Beschrijving

De wetenschap lijkt een eenheid, maar is een complex en heterogeen veld waarvan de grenzen moeilijk te bepalen zijn. Bovendien verandert dit veld voortdurend. Daarmee is ook het beeld van de wetenschap aan verandering onderhevig. Voor sommigen moet wetenschap een objectieve, onafhankelijke zoektocht naar de waarheid zijn; anderen vinden dit een illusie en menen dat het juist goed is dat de agenda van de wetenschap mede bepaald wordt door de maatschappij, het bedrijfsleven, de politiek en de burgers. Het is belangrijk om te weten wat de historische en filosofische wortels van wetenschap als belangeloze waarheidsvinding zijn en wanneer en waarom dat beeld is gaan veranderen. Antwoorden op deze vragen kunnen ons helpen om een beeld van wetenschap te ontwerpen dat recht doet aan de ingewikkelde context waarin de moderne wetenschap opereert. Deze vragen hangen samen met vragen over hoe wetenschapsbeleid vormgegeven kan worden. Uit de ingediende vragen blijkt een brede belangstelling voor het proces van de wetenschap zelf, de wetenschapper als persoon en contextuele factoren die wetenschap kunnen stimuleren of juist afremmen. Integriteitsdiscussies roepen daarnaast vragen op over de wijze waarop wetenschap bedreven wordt, of de huidige systemen voldoen, en of er alternatieve modellen denkbaar zijn. Daarnaast spelen vragen over hoe we effectief beleid voor wetenschap vorm zouden moeten geven.

Verbindend karakter 
Veel vragen hebben belangrijke maatschappelijke implicaties, zoals hoe ervoor te zorgen dat de maatschappij en de politiek meer leren en gebruik maken van de feiten die uit wetenschappelijk onderzoek bekend zijn geworden. Daarnaast zijn er vragen met economische implicaties, die bijvoorbeeld gaan over hoe we topwetenschappers in Nederland houden en niet verliezen aan het buitenland. Antwoorden op beschrijvende vragen over bijvoorbeeld de historische wortels van de huidige structuur van onze universiteiten, zullen belangrijke input vormen voor normerende vragen over het doel en nut van wetenschap. Ontwerpende vragen met beleidsimplicaties kunnen hierop voortbouwen. Dit heeft vooral implicaties voor wetenschapsbeleid, maar ook voor beleid over (hoger) onderwijs en de kenniseconomie. Denk aan de kwestie welke andere modellen denkbaar zijn om wetenschap te bedrijven en te beoordelen. Interdisciplinair onderzoek is nodig om deze vragen goed te kunnen beantwoorden, waarbij disciplines als filosofie, geschiedenis, sociologie, beleidswetenschappen, politicologie en economie een rol zullen spelen.

Beleidsagenda's

NWO uitdagingen
Circulaire economie

Onderzoeksagenda's

Hogeschool Rotterdam
Kenniscentrum Zorginnovatie
KNAW: HUYGENS ING
Wetenschaps­geschiedenis
KNAW: Rathenau Instituut
Waarde van wetenschap
Toon alle onderzoeks­agenda's