Hoe staat het met de vitaliteit van en het vertrouwen in de democratie, en hoe kunnen deze worden versterkt?
De legitimiteit van nationale representatieve democratie staat onder druk doordat haar instellingen voor nieuwe uitdagingen staan. De instituties van de representatieve democratie dateren uit de 19e eeuw, maar zijn ze ook geschikt voor de 21see eeuw? Burgers zijn beter opgeleid dan vroeger, zijn mondiger en beter georganiseerd. Bestuursmacht moet worden gedeeld met andere landen, met private partijen en lagere overheden, terwijl het nationale parlement deze niet direct controleert. Bovendien bestaat er, mede onder invloed van de financiële crises, een ontwikkeling naar zogeheten non-majoritarian instituties: instellingen die belangrijke politieke besluiten nemen, zonder een direct mandaat van de kiezer, zoals bijvoorbeeld de Europese Centrale Bank en tal van andere onafhankelijke marktautoriteiten en toezichthouders als AFM, NZA en ACM. Dit roept een reeks van vragen op over de vitaliteit van de democratie en over mogelijke aanpassingen ervan. Kan de werking en de legitimiteit van de democratische instituties worden versterkt door meer gebruik te maken van opinieonderzoeken, burgerinitiatieven, referenda, of zelfs van loting? Zijn er alternatieven voor politieke partijen en parlementen?
