Hoe kunnen we een werkelijk circulaire economie realiseren en zo industriële productie van goederen minder afhankelijk maken van primaire grondstoffen?

052

Hoe kunnen we een werkelijk circulaire economie realiseren en zo industriële productie van goederen minder afhankelijk maken van primaire grondstoffen?

Beschrijving

De ultieme maatschappelijke opgave op het gebied van grondstoffen, energie en materialen is het realiseren van een circulaire economie, waarbij niets verloren gaat en de reststroom van het ene proces, de grondstof is voor het andere. Zodra de prijs van grondstoffen oploopt door schaarste wordt het economisch ook interessanter om materiaal te hergebruiken of te recyclen. In eerste instantie wordt geprobeerd deze keten te sluiten voor processen gebaseerd op fossiele grondstoffen. Daarnaast is ook het sluiten van de keten voor niet volledig afbreekbare biobased materialen van toenemend belang.
Belangrijke stappen naar duurzaamheid liggen in het zodanig ontwerpen dat constructies makkelijk af te breken en te recyclen zijn. Ook het veilig verlengen van de levensduur van constructies is een goede oplossing. Het monitoren van de toestand van een constructie tijdens de gebruiksduur is hierbij een essentieel element. Voor groene grondstoffen en energiebronnen geldt dat ze op een verantwoorde manier worden geproduceerd, zonder te concurreren met voedsel en met behoud van de agrarische productiecapaciteit. Voorts moeten ze na gebruik worden gerecycled of als voedsel worden teruggegeven aan de natuur.

Verbindend karakter

Een voorbeeld van een sector waar deze vraag sterk speelt is de bouw, vanwege de grote hoeveelheden materialen en energie die hier in omgaan. Hier is veel onderzoek nodig op procesniveau: nieuwe werkvormen, aanbestedingsprocedures, logistiek van grondstoffen, nieuwe waardeketens en businessmodellen voor levensduurbenadering of building with nature. Ook van belang is hier het duurzaam gebruik en effectief monitoren en managen van de ondergrond. De topsectoren Chemie, Energie, Creatieve Industrie en Agri & Food noemen onderzoek naar de circulaire economie in hun kennisagenda’s. Het benodigde onderzoek is zowel verkennend als toegepast, maar ook beleidsonderbouwend en normerend van aard. Naast fundamenteel onderzoek naar zelfherstellende materialen voor levensduurverlenging van objecten gaat het bijvoorbeeld ook om onderzoek naar alternatieven voor schaarse grondstoffen of de inzet van robotica en automatisering. Daarnaast zullen effectieve incentives, motivatie voor gedragsverandering en regelgeving voor de circulaire economie ontworpen moeten worden. Duurzaamheidsonderzoek is daarmee onderzoek dat groot belang heeft bij de benadering die gehanteerd wordt in Maatschappelijk Verantwoord Innoveren.