009

Hoe kunnen we de cycli van koolstof, stikstof en fosfor beter benutten?

Beschrijving

Koolstof , stikstof en fosfor zijn de elementaire bouwstenen van het leven. De cycli van deze elementen in de biosfeer, bodems, zee, atmosfeer en gesteenten bepalen de aard en de dynamiek van het leven op mondiale en regionale schaal. Door allerlei activiteiten als CO2- en methaanuitstoot, bemesting, visserij en andere ingrepen brengt de mens enorme veranderingen in deze cycli teweeg. Dit zet een cascade van biogeochemische processen in bodems, in het water en ook in de atmosfeer in gang die op hun beurt grote, vaak onverwachte effecten op ecosystemen kunnen hebben en soms indirect doorwerken naar het klimaat. Het is van groot belang het totaal aan processen, werkzaam op verschillende schalen van tijd en ruimte, te kwantificeren, om zo beter in te kunnen spelen op aanstaande veranderingen.
Daarnaast liggen er grote uitdagingen in mogelijke ingrepen in de verschillende cycli, waarbij we de kringloop van elementaire bouwstenen ook in ons voordeel kunnen benutten. Is het bijvoorbeeld mogelijk CO2-concentraties in de lucht terugbrengen door CO2-opslag of door CO2 aan te wenden voor de productie van nieuwe brandstoffen? En hoe kunnen we fosfaat terugwinnen uit (zee)bodems? CO2-benutting, duurzame fixatie van stikstof en hernieuwbare fosfaatbronnen zijn onderzoeksuitdagingen van nationaal en internationaal groot belang.

Verbindend karakter 
Ingrepen in de wisselwerkingen tussen de cycli van koolstof, stikstof en fosfor, menselijke activiteit en de natuur op verschillende schaalniveaus vragen om een brede, multidisciplinaire en internationaal gecoördineerde aanpak, waarbij een goede samenwerking tussen wetenschap, economie en beleid noodzakelijk is. Vooruitgang op dit terrein zal afhankelijk zijn van technische innovaties om CO2 op te slaan en van dit eindproduct een grondstof voor nieuwe processen en producten te maken. Dit zou de circulaire economie een stuk vooruit helpen. Een ander onderwerp waar technische innovatie en fundamenteel biowetenschappelijk onderzoek elkaar versterken is de ontwikkeling van synthetische oppervlaktes die, zoals bladeren van planten, de conversie van lichtenergie naar organische energie en de productie van zuurstof uit CO2 mogelijk maken. Voor het fosfortekort moet op mondiale schaal een oplossing worden gevonden. Veel natuurlijke processen zijn afhankelijk van de beschikbaarheid van fosfor en stikstof. De meeste (eco)systemen zijn echter niet aangepast aan een overmaat van deze elementen, waardoor ingrepen in de cycli van deze stoffen grote, vaak negatieve milieugevolgen aan land en in het water hebben. Door het veranderende CO2-evenwicht tussen water en atmosfeer komt het tot een geleidelijke verzuring van de oceanen, wat onder andere de biodiversiteit van kalkhoudende organismen zoals koraal bedreigt.

Beleidsagenda's

CHEMIE
Chemical conversion, process technology & synthesis: zon, biomassa, reactoren, carbon capture, katalyse, metabolic engineering, nanomembranen, nieuwe reactortechnologie
EZ
Inzet nieuwe technologieen
Horizon 2020
Secure, clean and efficient energy
Toon alle beleidsagenda's

Onderzoeksagenda's

AMOLF
Biomoleculaire systemen
CWI
Energy
ECN
Energy efficiency
Toon alle onderzoeks­agenda's