095

Hoe kan de gezondheidszorg, onder andere door gebruik te maken van biomarkers, meer gericht worden op de uniciteit van een persoon?

Beschrijving

De effectiviteit van geneesmiddelen en geneeswijzen laat nogal eens te wensen over. In het geval van medicijnen blijkt dat bij 25 tot 60 procent van de patiënten het geneesmiddel niet goed of helemaal niet werkt. Ook andere behandelingsmethoden lijken meer op de gemiddelde patiënt te zijn gericht dan op het betreffende individu. Het belang van een persoonsgerichte benadering in de gezondheidszorg wordt breed gedeeld en manifesteert zich in toenemende mate zowel in beleid als in onderzoek. De term personalised medicine (of precisiegeneeskunde) wordt in dit verband vaak gebruikt. Dit begrip wordt omschreven als het verschaffen van de juiste geneesmiddelen met een juiste dosis op het juiste moment aan de juiste patiënt. De sleutel hiervoor wordt geleverd door zogenaamde biomarkers, signaalmoleculen die aangeven hoe waarschijnlijk het is dat een behandeling bij een specifieke patiënt zal aanslaan. Voor veel ziektes zijn nog geen biomarkers bekend. Het uiteindelijke doel van is dat de medische zorg, van preventie, diagnose, en behandeling tot follow-up gebaseerd zal zijn op de individuele kenmerken van een patiënt. In dat kader moet ook personalised care worden genoemd.

Verbindend karakter 
Hoe meer we weten over het functioneren van het menselijk lichaam op moleculaire schaal, des te duidelijker wordt het dat elk individu genetisch net iets anders in elkaar steekt. Dit impliceert dat aangrijpingspunten voor geneesmiddelen ook per individu kunnen verschillen, waardoor het effect van een medicijn per persoon verschilt. Recent Nederlands kankeronderzoek laat zien dat er een verband is tussen genetische variaties en effectiviteit van een behandeling, en dat een combinatie van meerdere medicijnen, die elk een ander aangrijpingspunt bedienen, nodig is om kankercellen effectief te bestrijden. De exacte relatie tussen genetische variatie en effectiviteit van medicijnen is echter nog goeddeels onbegrepen en vereist een veelomvattende multidisciplinaire aanpak van onder andere moleculair biologen, bio-informatici, medisch specialisten en medicijnontwikkelaars. Ook niet op genetische variatie gebaseerde factoren zullen - al dan niet op verzoek van de patiënt - meer op de individuele behandeling worden afgestemd. Het financiële effect van dergelijke op maat gemaakte benaderingen is goeddeels onbekend en zal een belangrijk onderdeel vormen van de vraag naar de beheersbaarheid van zorgkosten.

Beleidsagenda's

HTSM
ICT
HTSM
Healthcare
NWO
Agro, food en tuinbouw

Onderzoeksagenda's

AMC
Genomics
AMC
Medical Integromics
CWI
Life Science
Toon alle onderzoeks­agenda's