Hoe blijven we micro-organismen de baas in gezondheidszorg, veehouderij en milieu?

097

Hoe blijven we micro-organismen de baas in gezondheidszorg, veehouderij en milieu?

Beschrijving

Eén van de grote sprongen voorwaarts in de geneeskunde en de gezondheidszorg was de ontdekking van antibiotica, waardoor bacteriële infectieziekten veel effectiever konden worden bestreden. Al snel trad echter ook resistentie op. Het op grote schaal gebruiken van antibiotica in zowel de humane geneeskunde als in de veterinaire sector heeft geleid tot een explosie van antimicrobiële resistentie (AMR) sinds de jaren tachtig van de vorige eeuw. Sommige varianten van onder meer Staphylococcus aureus (MRSA), Klebsiella pneumoniae (veroorzaker van longontstekingen) en Mycobacterium tuberculosis (veroorzaker van TBC) zijn resistent tegen nagenoeg alle ons bekende antibiotica. Daarnaast speelt ook resistentie tegen antimicrobiële middelen gericht op bestrijding van andere micro-organismen als parasieten, virussen en schimmels een toenemend probleem. Malaria is daarvan een notoir voorbeeld. Antimicrobiële resistentie is dan ook één van de grootste bedreigingen van de volksgezondheid vanwege toenemende kosten, gezondheidsproblemen en inspanningen die we ons moeten getroosten om antibioticaresistentie in de hand te houden en te voorkomen in zowel gezondheidszorg, landbouw als milieu.

Verbindend karakter

Om ziekteverwekkende micro-organismen de baas te blijven is verregaand multidisciplinair onderzoek nodig, zowel op het gebied van het ontwikkelen van nieuwe medicijnen als voor het voorkomen van resistentie. Verbeterde diagnostiek is nodig om bij patiënten zo snel mogelijk te identificeren welk pathogene micro-organisme de ziekte veroorzaakt en wat het bijbehorende resistentieprofiel is. Het overgrote deel van de antimicrobiële medicijnen komt oorspronkelijk uit micro-organismen. 99 Procent van het microbioom kan nog niet worden gekweekt en vormt daarom een groot potentieel van nieuwe antimicrobiële medicijnen. Voor het ontwikkelen van nieuwe medicijnen dienen technologieën als synthetische biologie, genomics en metabolomics verder te worden ontwikkeld en toegepast. In de publiek-private setting zullen nieuwe verdienmodellen moeten worden ontwikkeld, aangezien de ontwikkelingskosten van nieuwe antibiotica moeilijk zijn terug te verdienen. Verder moet er oog zijn voor verantwoord gebruik van antimicrobiële middelen bij mens en dier en preventieve hygiëne in ziekenhuizen en verpleeghuizen. Het is van groot belang de agrarische sector in deze onderzoeken mee te nemen met het oog op onze intensieve veehouderijsystemen, organisatie en praktijken in diverse productie- en afzetketens en hygiënemaatregelen in de landbouw. Ook afvalwaterstromen vormen een belangrijke bron van verspreiding van antimicrobiële resistentie (AMR). Daarom moeten deze goed in kaart worden gebracht.